Przeciwdziałanie zatorom płatniczym

Od 1 stycznia 2020 r. w życie weszły przepisy mające na celu przeciwdziałanie zatorom płatniczym. W celu przeciwdziałania nieuczciwemu wydłużaniu terminów zapłaty ustawodawca zmienił m.in. ustawę z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Od nowego roku przybrała ona nazwę ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Nowelizacja wprowadziła również nowe uregulowania do Kodeksu postępowania cywilnego oraz Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Ograniczenie zatorów płatniczych – najważniejsze zmiany

Wyższe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Od 1 stycznia odsetki wynoszą 11,5% w skali roku, zamiast obecnych 9%, przy czym wysokość tych odsetek pozostaje powiązana ze stopą referencyjną NBP. Co ciekawe, niższe odsetki (9,5%) przysługują od podmiotu leczniczego.

Skrócenie maksymalnych terminów płatności

Maksymalnie 60-dniowy termin płatności w transakcjach z dużym podmiotem.

Nowa ustawa wprowadziła uprzywilejowanie sytuacji mikro, małych oraz średnich przedsiębiorców w relacji z dłużnikiem będącym dużym przedsiębiorcą:

zatrudniającym co najmniej 250 pracowników w ujęciu średniorocznym,

generującym obrót przekraczający 50 mln EUR rocznie lub z sumą bilansową przekraczającą 43 mln EUR rocznie.

Od 2020 roku bezwzględnie zakazane jest zastrzeganie na rzecz dużego przedsiębiorcy w relacjach z mikro, małymi lub średnimi przedsiębiorcami terminu płatności przekraczającego 60 dni od momentu doręczenia faktury. Nie można więc, jak było do tej pory, powoływać się na zasadność wydłużenia terminu ponad 60 dni z uwagi na wolę obu stron i brak rażącego pokrzywdzenia wierzyciela. Co więcej, podmiot będący dużym przedsiębiorcą od 1 stycznia 2020 roku ma obowiązek złożyć w umowie handlowej oświadczenie, że przysługuje mu taki status.

Przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy należy brać pod uwagę nie tylko indywidualne dane przedsiębiorstwa, ale również dane przedsiębiorstw powiązanych i partnerskich, w tym spółek z grupy kapitałowej. W związku z czym ustalenie kto jest dużym przedsiębiorcą może w konkretnych przypadkach nastarczać sporo problemów.

Możliwość zerwania umowy z terminem płatności powyżej 120 dni

Zmiany dotknęły także umów, w których wierzycielem nie jest duży przedsiębiorca. Jeżeli termin zapłaty wskazany takich umowach przekracza 120 dni od momentu doręczenia dłużnikowi faktury, wierzyciel może taką umowę wypowiedzieć lub od niej odstąpić. Jest to dopuszczalne w sytuacji, gdy termin zapłaty został jednostronnie narzucony lub jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela. W razie ewentualnego sporu, ciężar dowodu uczciwości terminu spoczywa na dłużniku. Przyjęte więc zostanie domniemanie nieuczciwości terminu zapłaty. Wierzycielowi zaś przyznane zostało roszczenie o ustalenie, że termin zapłaty był rażąco nieuczciwy. Można go dochodzić w terminie 3 lat od dnia, w którym zapłata nastąpiła lub powinna była nastąpić.

Maksymalnie 30-dniowy termin płatności w transakcjach w podmiotem publicznym

Kolejny bezwzględny zakaz wydłużania terminów zapłaty zaczął obowiązywać w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny. Termin zapłaty w takim umowach nie będzie mógł przekraczać 30 dni od momentu doręczenia faktury. W przypadku podmiotów leczniczych będzie to 60 dni.

Podwyższenie zryczałtowanych kosztów dochodzenia wierzytelności

Jednolita dotychczas wysokość roszczenia wierzyciela z tytułu kosztów dochodzenia wierzytelności (40 EUR) została uzależniona od wysokości długu. Nowe stawki wynoszą:

40 EUR dla wierzytelności nie przekraczających 5 000 złotych.

70 EUR dla wierzytelności w przedziale 5 000 – 50 000 złotych.

100 EUR dla wierzytelności powyżej 50 000 złotych.

Co jednak bardzo istotne, Ustawa ograniczająca zatory płatnicze wprowadza mechanizm zapobiegający nadużywaniu prawa do rekompensaty w przypadku dokonania cesji wierzytelności na osoby trzecie (np. na firmy windykacyjne).

Pozdrawiam

Marta N